کلید دوپل | آموزش صفر تا صد سیم کشی و نصب

سلام دوستان خوبید؟ رو به راهید؟ آماده اید تا از کلید دوپل برای ‌تان بگویم؟ پس از یک تعریف کلی شروع می‌کنم. از کلید دو پل برای روشن و خاموش کردن جریان برق ۲ چراغ (یا ۲ مصرف کننده)، از یك نقطه استفاده می شود. مثلاً زمانی که بخواهیم از یک نقطه، هم لامپ مرکز اتاق و هم مهتابی روی دیوار را روشن کنیم، در این صورت نیازمند استفاده از کلید دو پل هستیم. در برق ساختمان قبل از اینکه ما بخواهیم مدار سیمکشی کلید دوپل را اجرا کنیم، ابتدا باید کار لوله گذاری را انجام دهیم. پس ابتدا طریقه لوله کشی برق برای کلیدهای دوپل را برایتان توضیح می دهم.

سوال: چرا ما بجای کلید دوپل از دو عدد کلید تک پل استفاده نمی کنیم؟ پاسخ واضح است، قیمت کلیدهای تک پل و دوپل با هم برابر است و اگر شما از کلید دوپل استفاده کنید هزینه خرید کلید نصف می شود، در ضمن مقداری هم در مصرف سیم، لوله برق و قوطی کلید برق صرفه جویی می شود. ناگفته پیداست که فضای نصب کلید برق هم کمتر خواهد شد.

طریقه لوله گذاری برای کلید برق دوپل

طریقه لوله گذاری برای کلید دو پل

کلید دوپل توکار و کلید دوپل روکار هر دو روش سیمکشی یکسانی دارند و تنها تفاوت در ظاهر و نحوه قرار گیری آنهاست.

متداول ترین روشی که برقکارها اجرا می‌کنند بصورت بالاست. در تصویر بالا خط های خاکستری رنگ، مسیر لوله های برق هستند، همانطور که مشاهده می کنید برقکارها برای کاهش مصرف لوله و سیم نول به روش بالا لوله گذاری می کنند. به این صورت که یک لوله برق (معروف به لوله ارتباطی) به کلید دوپل وارد می شود. آنگاه یک لوله از کلید دوپل به نزدیکترین لامپ وصل می شود و سپس از لامپ اول به لامپ دوم هم یک لوله دیگر قرار می گیرد.
روش دوم برای لوله گذاری کلید دوپل به این صورت است که می توانید از هر کدام از لامپ ها یک لوله جدا به کلید دوپل وصل کنید. تنها مشکل این روش مصرف بیشتر سیم و لوله برق است.

و حالا در این قسمت شما را به دیدن یک فیلم در کانال یوتیوب سایت آموزش برق دعوت میکنم. برای دیدن این فیلم باید با آی پی غیر ایرانی وارد سایت شوید زیرا دسترسی به یوتیوب مسدود است. این فیلم را ببینید تا با یک مدل دیگر از لوله گذاری برای کلید دوپل آشنا شوید.

نقشه سیمکشی کلید دوپل

حالا طریقه سیم رد کردن در این لوله ها را بررسی می کنیم. به تصویر پایین نگاه کنید، از کلید دوپل تا اولین لامپ، سه رشته سیم به رنگهای قهوه ای قهوه ای آبی رد شده است. از لامپ اول تا لامپ دوم دو رشته سیم به رنگ های آبی و قهوه ای رد شده است. و از لوله ارتباطی که برق را وارد مدار می کند، دو رشته سیم به رنگ های قرمز و آبی رد شده است.
همانطور که می بینید سیم نول را برای هر دو لامپ مشترک در نظر گرفته‌ایم، و این باعث صرفه جویی در مصرف سیم نول می شود. پس نقشه سیمکشی کلید دوپل به صورت زیر خواهد بود.

مدار کلید دو پل

در پشت کلید دو پل ۳ پیچ (یا اصطلاحاً ۳ ترمینال اتصال) جهت اتصال سیم های برق وجود دارد. که رنگ یکی از آنها طلایی است و رنگ دو تای دیگر نقره ای است. طبق تصویر بالا سیم فاز ورودی (سیم قرمز) به پیچ طلایی رنگ وصل می شود و دو سیم دیگر که در تصویر بالا با رنگ قهوه ای مشخص شده‌اند به پیچ های نقره ای وصل می شوند. اصطلاحاً به پیچ طلایی رنگ، ترمینال مشترک و به دو پیچ نقره ای رنگ، ترمینال غیر مشترک گفته می شود. در صورتی که کلیدها در حالت روشن قرار بگیرند، ترمینال های غیرمشترک با ترمینال مشترک تماس پیدا می‌کنند. و جریان برق از ترمینال مشترک به ترمینال های غیر مشترک حرکت خواهد کرد.

نکته :

• همان طور که مشاهده می کنید سیم نول به هیچ کدام از ترمینال های کلید دوپل وصل نمی شود و مستقیماً به هر دو مصرف کننده (لامپ) وصل شده است. و برای همیشه، حتی زمانی که لامپ ها خاموش هستند با سرپیچ لامپ ها در اتصال است.
• به این خاطر برقکارها سیم نول را برای هر دو لامپ مشترک در نظر می گیرند تا در مصرف سیم نول صرفه جویی شود.
• ما در دوره فیلم آموزش عملی برق ساختمان به طور عملی و کامل نشان داده‌ایم که یک برقکار برای اجرای مدار کلید دوپل باید چه کارهایی را انجام دهد. از شیار زنی گرفته تا نصب قوطی کلیدها، لوله گذاری، سیم کشی و نصب کامل. اگر علاقه مند به برق ساختمان هستید حتماً سری هم به این دوره بزنید.

لوله گذاری برق برای کلید دوپل

حالا تصویری کامل از مدار لوله گذاری و سیمکشی کلید دوپل را به شما نشان می دهم که از کتاب آموزش جامع برق ساختمان و سیستم های اعلام حریق آورده شده است. اگر هنوز این کتاب فوق العاده را مطالعه نکرده اید سری به بخش محصولات آموزشی بزنید و این کتاب را سفارش دهید. هر کجای ایران عزیز که باشید حداکثر ۵ روزه این کتاب را برای شما ارسال می کنیم. در تمام مدارهای داخل این کتاب یک رشته سیم ارت هم وجود دارد که تا الان چیزی در مورد آن نگفته ایم. فقط این را بدانید که اسم این سیم، هادی حفاظتی یا ارت است و به رنگ زرد با خط های سبز راه راه است و باید در تمام لوله های برق کلیدها و پریزها قرار گیرد. این هادی حفاظتی نقشی در روشن شدن لامپ ها ندارد و فقط جهت حفاظت افراد و تجهیزات است. جهت توضیحات بیشتر می توانید به کتاب معرفی شده مراجعه کنید.

نقشه کلید دوپل

در شکل بالا ما کلید دوپل را از داخل قوطی کلید خارج کرده‌ایم تا شما بتوانید سیم های پشت کلید را هم ببینید. همینطور که می‌بینید، مسیر لوله گذاری‌ها به این صورت است: یک لوله برگشتی از کلید دوپل تا لامپ شماره ۱ امتداد پیدا کرده، آنگاه از لامپ شماره ۱ تا لامپ شماره ۲ هم یک لوله برق دیگر نصب شده است. یک لوله ارتباطی هم برق کل این مدار را تامین می‌کند.
آنطور که پیداست، از داخل لوله ارتباطی، ۳ رشته سیم قرمز، آبی، زرد/سبز وارد قوطی کلید شده و از طریق لوله برگشتی شماره ۱، چهار رشته سیم به رنگهای مشکی، قهوه‌ای، آبی و زرد/سبز از قوطی کلید تا لامپ شماره ۱ امتداد پیدا کرده‌اند. و برعکس شکل قبلی یکی از لوله‌های برگشتی حذف شده و در عوض لامپ شماره ۲ که نزدیک لامپ شماره ۱ است، نول و ارت خود را از سیم‌های لامپ شماره ۱ می‌گیرد. در این حالت سیم ارت و نولِ هر ۲ لامپ، تا محل لامپ شماره ۱، مشترک خواهد بود و این باعث صرفه جویی در مصرف سیم ارت و نول می‌شود. در ضمن چند متری هم مسیر لوله‌گذاری کمتر می‌شود، زیرا معمولا فاصله لامپ دوم تا لامپ اول، کمتر از لامپ دوم تا کلید است و این یعنی صرفه جویی در مصرف لوله برق.
اکنون تمرکز خود را بگذارید بر روی سیم مشکی رنگی که فاز لامپ شماره ۲ را تامین می‌کند. این سیم از یکی از ترمینالهای نقره‌ای کلید دوپل شروع شده است و بدون اینکه قطع شود از کنار لامپ شماره ۱، دور زده و وارد لوله‌ی شماره ۲ شده است و مسیرش را ادامه داده تا به لامپ شماره ۲ وصل شده است. البته خیلی‌ها برای راحتی در مرحله سیمکشی، سیم مشکی را در پشت لامپ شماره ۱ قطع می‌کنند، ولی باید بعدا در مرحله نصبیات دوباره آنها را با کانکتور به هم وصل کنند.

پس یکبار دیگر سیم های متصل به کلید دو پل را مرور می‌کنیم، یک سیم قرمز رنگ از لوله ارتباطی آمده و به ترمینال طلایی رنگ کلید وصل شده است، دو رشته سیم قهوه‌ای و مشکی هم از داخل لوله برگشتی شماره ۱ آمده اند و هر کدام به یکی از ترمینال های نقره ای رنگ پشت کلید وصل شده‌اند.

مدار کلید دوپل برای چهار لامپ

حالا فرض کنید که می خواهید با یک کلید دو پل، ۴ لامپ را روشن کنید، بطوری که با فشار دادن هر کدام از شستی های کلید، ۲ تا از لامپ ها روشن شود. در این صورت نقشه سیمکشی آنها را بصورت زیر برای شما ترسیم می‌کنیم.

مدار کلید دوپل برای ۴ لامپ

طبق تصویر بالا، سیم نول بین تمام لامپ ها مشترک است. و همانطور که می بینید به هیچ کدام از ترمینال های کلید وصل نشده است. و هر ۲ لامپ از یک سیم فاز تغذیه می‌شوند. یعنی ۲ لامپ سمت چپ از سیم قرمز رنگ و ۲ لامپ سمت راست از سیم سبز رنگ تغذیه می شوند.