در این مطلب قصد داریم نقشه مدار مهتابی را به صورت تصویری شرح دهیم و روش سیمکشی با استفاده از ترانس های قدیمی و ترانس های جدید را آموزش دهیم. آنگاه در ادامه از فواید جایگزین کردن بالاست های الکترونیکی به جای بالاست های مغناطیسی بگوییم.
نقشه مدار مهتابی با بالاست مغناطیسی:
چک مغناطیسی، استارتر، بالاست القایی، بالاست مغناطیسی، ترانس مهتابی، اینها همه نامهایی است که در بازار برای بالاست های مغناطیسی استفاده می شود. در تصویر زیر یک نمونه بالاست مغناطیسی را مشاهده می کنید.
بالاست مغناطیسی
در کلیه مهتابی های قدیمی تک لامپ و دو لامپ از بالاست های مغناطیسی استفاده میشد که مدار سیمکشی آن به صورت زیر است.
روش سیمکشی و نصب مهتابی با بالاست مغناطیسی
در تصویر بالا مشاهده می کنید که سیم فاز وارد یکی از پایه های بالاست شده ( فرقی نمی کند، کدام پایه ) و از پایه دیگرِ خارج می شود و به یکی از پایه های مهتابی وصل می شود. و در ادامه پایه مقابل پایه قبلی به سیم نول و دو تا از پایه های باقی مانده به استارت وصل می شود. استارت یک قطعه الکترونیکی کوچک است که دو پایه دارد و تصویر آن را در شکل پایین می بینید.
استارت مهتابی
اتصال به پایه های سوزنی مهتابی از طریق پایه های مهتابی صورت می گیرد. یک نمونه از این پایه ها را در پایین مشاهده می کنید.
پایه مهتابی
این پایه ها دو ترمینال برای ورود سیم دارند. پس سیمی که از بالاست مغناطیسی آمده، باید به یکی از این ترمینال ها وصل شود.
آنگاه سیم نول را به یکی از پایه های مقابل وصل کنید و از دو پایه استارت به دو پایه باقی مانده وصل کنید.
برای مهتابی های دارای دو لامپ، همین نقشه دو بار تکرار می شود. یعنی در مهتابی های دو لامپ ما دو عدد بالاست مغناطیسی، دو عدد استارت و دو عدد لامپ مهتابی داریم. البته می توان با افزایش توان بالاست مغناطیسی، از یک بالاست همزمان برای دو لامپ هم استفاده کرد. که نقشه آن را در پایین برای شما ترسیم میکنم.
۲ مهتابی با یک ترانس مغناطیسی
این مهتابی ها، یا در واقع این بالاست ها مشکلات خاصی را به همراه دارند. از جمله اینکه:
- گرمای بسیار زیادی تولید می کنند، پس می توان گفت که پرت انرژی زیادی دارند.
- روشن شدن مهتابی همراه با دو سه ثانیه تاخیر اتفاق می افتد، و مهتابی قبل از روشن شدن چند بار چشمک می زند تا کاملاً روشن شود.
- این بالاست ها در هنگام کار دارای یک سروصدای ویز ویز هستند که شاید این صدا برای خیلی ها قابل تحمل نباشد.
- طول عمر لامپ مهتابی در این مدل کمتر است.
- استفاده از این بالاست ها سبب می شود که لامپ مهتابی در هر ثانیه ۱۰۰ بار خاموش و روشن شود، شاید چشم ما قادر به مشاهده آن نباشد. ولی این قضیه باعث خستگی چشم می شود.
- نیاز به وجود عنصری به نام استارت است.
- وزن این بالاست ها بیش از پنج برابر بالاست های الکترونیکی است.
روش سیمکشی و نصب مهتابی با بالاست الکترونیکی
بالاست های جدیدتر که به بالاست های الکترونیکی معروف هستند برعکس بالاست های قبلی، شش ترمینال دارد. که سیم فاز و نول وارد دو تا از ترمینال های آن شده و از چهار ترمینال بعدی، مطابق شکل زیر به مهتابی وصل می شود.
در نقشه بالا مشاهده می کنید که فاز و نول به صورت مستقیم وارد بالاست الکترونیکی شده و از بالاست چهار رشته سیم به لامپ مهتابی وصل شده است. در این بالاست ها نیازی به استارت نیست، پس استارت هم از مدار حذف شده است.
فواید بالاست های الکترونیکی نسبت به بالاست های مغناطیسی در این است که:
- حذف استارت از مدار مهتابی
- کاهش مصرف برق به میزان ۴۰ درصد
- حذف چشمک زدن لامپ مهتابی در زمان روشن شدن و پس از آن
- خلاصی از سر و صدای ویز ویز در مهتابی
- تولید گرمای بسیار پایین
- افزایش چشمگیر طول عمر لامپ مهتابی
- جلوگیری از سیاه شدن دو سر مهتابی
بالاست های الکترونیکی در نوع ۲ لامپ و ۳ لامپ هم موجودند. نقشه سیم کشی یک بالاست با ۲ لامپ را در پایین مشاهده می کنید. همانطور که می بینید این بالاست دارای ۱۰ ترمینال است. ۲ از ترمینال ها به فاز و نول متصل می شود و ۸ تای بعدی به لامپ ها.
نقشه سیمکشی بالاست مغناطیسی مهتابی
در مهتابی های فلورسنت یوشکل هم از بالاست الکترونیکی استفاده می شود ولی ظاهر این بالاست به گونه دیگری طراحی شده و در آنجا بالاست خود دارای پایه هایی است که مهتابی داخل آن قرار می گیرد. همیشه در زمان خرید، این مهتابی های یوشکل به صورت مونتاژ شده تحویل مشتری می گردد و شما فقط باید به دو سیم خارج شده از آن، فاز و نول وصل کنید (البته نول را مستقیم و فاز را از طریق کلید برق). طبق این نکته شما می توانید از بالاست های بالا بجای بالاست مهتابی های یوشکل هم استفاده کنید. فیلم روش سیمکشی و نصب مهتابی را در قسمت بالا هم می توانید مشاهده کنید. در این فیلم ما در مورد روش نصب و تعمیر مهتابی های LED هم صحبت کردهایم.
مهتابی فلورسنت یو شکل
با سلام و تشکر
لطفا به مسایل کاربردی تر بپردازید
من یک قاب مهتابی دو قلو قدیمی دارم. حالا میخوام بالاست رو الکترونیک کنم از اول چکار کنم
از نظر افزایش عمر بالاست دو تا لامپ ۴۰ وات یا دو تا ۳۶ وات بهتره؟
یک بالاست کافیست؟
چرا در قاب های جدید یک خازن قرمز رنگ هم استفاده شده؟
۶
سلام. کافیه یک بالاست دو تایی بخرید و بالاست قبلی رو باز کنید و به جای اون بالاست جدید رو نصب کنید.
۴۰ یا ۳۶ وات فرق چندانی با هم نداره.
۶
سلام
از ترانسهای مغناطیسی و یا الکترونیکی میشه برای مهتابی های یو وی مهر سازی استفاده کرد و یا چیزی دیگری لازم است متشکر
۸
با سلام
آيا اين ترانس مهتابی هاي کم مصرف (بالاست الکترونیکی) هم قابل تعمير هستن؟اگر امكان داره يه كمي توضيح بفرماييد. با تشكر از مطالب بسيار مفيدتون
۵
سلام. خیر. چون قیمت پایینی دارند کسی وقتشو برای تعمیر اونها نمی زاره.
۸
سلام,خسته نباشید,با یه بالاست الکترونیکی میشه دو تا مهتابی رو روشن کرد؟بعضی از بالاست ها که هشت تا پیچ دارند که میشه,ولی بالاستی که غیرازفازونول چهارتا پیچ داره,میشه دوتا لامپ روشن بشه؟!ممنون ازشما
۴
سلام. مرسی. نه نمیشه و باید از بالاست های هشت پیچ استفاده کنید.
خدا ادیسون رو بیامرزه. دنبالش نگردین.
۸
ممنون که پاسخگو بودین,
چشم,دنبالش نمیگردم,خدابیامرزه ادیسون رو
۵
سلام
آیا لامپ فلورسنت سنتی(قدیمی) رو با بالاست الکترونیکی استفاده کرد؟ یا باید نوع خاصی باشه؟
۷
سلام. بله میشه استفاده کرد
۶
سلام ایا میشه بالاست مهتابی قدیمی رو با بالاست مهتابی بدون استارت جا به جا کرد
۶
سلام. بله میشه.
۵
در بالاست های الکترونیکی ،چند کانال که میتوان فرضا دو لامپ را به صورت موازی و مجزا روشن کرد ایا هنگام سوختن یک لامپ در توان مصرفی و جریان تغییراتی ایجاد میشود
۸
سلام. بله قطعاً توان مصرفی به همون تعداد لامپ هایی که می سوزه و از مدار خارج میشه کمتر میشه.
۷
سلام.مهتابیو روشن کردم ترانس ترکید علتش چیه
۷
سلام. مشکل از خود ترانس بوده و فکر نمی کنم سیمکشی منزل شما مشکلی داشته. ترانس رو تعویض کنید.
۷
سلام.توان بالاست های الکترونیکی تا چند وات هستش؟ آیا میشه با استفاده از بالاست الکترونیکی یک لامپ ۴۰۰ وات بخار سدیم یا متال هلاید رو راه انداخت؟و اینکه میشه توی مدار داخلی بالاست الکترونیکی تغییرات داد؟
۷
سلام.
پاسخ ۱: توان بالاست ها رو همیشه روی بالاست می نویسن. بیشتر بالاست هایی که در بازار هست روش نوشته
۲* )۲۰-۴۰(
یعنی می تونه دو لامپ ۲۰ تا ۴۰ وات روشن کنه.
پاسخ ۲: نه نمیشه.
پاسخ ۳: تا چه تغییراتی باشه.
۵
سلام
کار چک را اگه ميشه بگید و آیا میشه بعد از روشن شدن مهتابی بالاس یا چک را از مدار خارج یا اتصال کوتاه کنیم
۹
وظیفش ایجاد یک ولتاژ بالا برای راه اندازی لامپ مهتابیه و می تونید بعد از روشن شدن مهتابی اون رو اتصال کوتاه کنید.
۷
وظیفه دوم چوک محدود کردن جریان عبوری از لامپ مهتابی است. لامپ مهتابی مقاومت منفی دارد و چوک به دلیل داشتن اندوکتانس طبق فرمول XL=2*pi*f جریان عبوری از لامپ را محدود می کند. در صورت اتصال کوتاه چوک، جریان لامپ به سرعت بالا رفته و لامپ می سوزد و حتی ممکن است لوله آن بشکند.
۸
ممنون استفاده کردیم
۷
سلام ،روش تست سالم بودن این بالاست ها رو اگه ممکنه شرح دهید .ممنون
۷
سلام. راهش اینه که باید اونها رو تویه یک مدار همراه مهتابی ببندید تا از سالم بودن ترانس مغناطیسی و الکترونیکی مطمئن بشید.
۸
خیلی عالی بود
۷
سلام
سپاس فراوان
بسیار عالی بود
۷
سلام,,, بسیار عالی و ارزنده…
صمیمانه متشکرم.
۵
عالی خیلیی ممنون
۸
من در مورد بالاست های مغناطیسی و الکترونیکی تجربه ای متفاوت داشتم. هر دو رو تو خونه دارم ولی مهتابی هایی با بالاست الکترونیکی زودتر سیاه میشن و زود تر میسوزن. ضمن اینکه نور کمتری هم دارن. فقط مزیتی که دیدم زود روشن شدنشونه
۶
سلام. یا بالاست های مغناطیسی که استفاده می کنید خیلی خوب هستن. یا بالاست های الکترونیکی که استفاده می کنید جنس خیلی بدی هستند.
۶
بسیار ساده مختصر و مفید….تشکر
۷
خیلی عالی بود
۱۲