فتوسل معکوس

همراهان همیشگی سلام. امیدوارم حالتان خوب باشد و همیشه تلاش کنید تا دنیا را جای بهتری برای زندگی کنید. ببخشید که چند روزی نبودیم و ببخشید که تعداد زیادی از سوالات ارسالی شما بی جواب ماند. چند روز قبل بزرگترین پشتوانه زندگی ام، پدرم، از دنیا رفت، و روحیه ای برایم نمانده بود که آموزش های جدیدی را برایتان آماده کنم. از شما می خواهم اگر هنوز نعمت پدر و مادر را در زندگیان دارید همین امروز به دیدن آنها بروید یا حداقل گوشی تلفن را بردارید و حال آنها را جویا شوید. من حالا می فهمم هر ثانیه از صدای پدر، حتی از پشت تلفن چقدر ارزش دارد. مثل من در آرزوی شنیدن صدای پدر نمانید و همین الان با او تماس بگیرید.
مرادی- مدیر سایت
.
آموزش امروز را پی می گیریم و اگر کاستی داشت لطفاً آن را از طریق فرم پایین صفحه به ما گوشزد کنید. در این آموزش هر جا که ما از کلمه فتوسل استفاده می کنیم، منظورمان فتوسل های نوری است که در برق ساختمان استفاده می شود.

فتوسل نوری مورد استفاده در برق ساختمان

چند روز قبل یکی از برقکارهای عضو سایت، تماسی با ما داشته و روش طراحی مداری را سوال فرمودند، مبنی بر این که می خواهند در یک اتاقک پرورش قارچ، یک فن را نصب کنند، به طوری که این فن روزها روشن و شب ها به صورت خودکار خاموش شود. قطعاً اولین چیزی که به ذهن هر برقکاری می رسد این است که باید از فتوسل استفاده کند. ولی اگر دوباره به سوال دقت کنید می بینید که قضیه کمی فرق می کند. چون فتوسل مدار ما را در طول روز خاموش و در طول شب روشن می کند، در صورتی که ایشان مداری را می خواستند که برعکس این عمل کند، یعنی در طول روز فن را روشن و در طول شب فن را خاموش کند. در این صورت شما نیاز به یک فتوسل معکوس دارید. ساخت این مدار فتوسل معکوس بسیار ساده بوده و هزینه پایینی دارد.

اگر قبلاً آموزش نصب فتوسل را مطالعه نکرده‌اید حتماً به این لینک سری بزنید.

وسایل لازم برای ساخت فتوسل معکوس

یک عدد منبع تغذیه ۱۲ ولت DC

یک رله ۱۲ ولت دی سی، ۱۰ آمپر

یک فتوسل نوری معمولی

در ادامه روش سیمکشی بین این قطعات را مشاهده می‌کنید. خطوط رنگی مسیر سیم های برق هستند.

مدار سیمکشی فتوسل معکوس

برای بزرگتر شدن نقشه می توانید روی آن کلیک کنید تا زوم شود.

همان طور که مشاهده می کنید، فاز و نول به ترتیب به سیم های مشکی و سفید رنگ در فتوسل وصل شده اند. به این دو سیم (مشکی و سفید) ورودی‌های فتوسل گفته می شود (در برخی از فتوسل ها به جای سیم سفید از سیم آبی استفاده شده و به جای سیم مشکی از سیم قهوه ای). آنگاه از سیم قرمز رنگ که برگشتی فتوسل نام دارد، یک سیم به ورودی منبع تغذیه ۱۲ ولت وصل شده است. آنگاه از خروجی منبع تغذیه ۱۲ ولت به پایه های منفی و مثبت یک رله وصل شده است، بد نیست همین جا با رله هم آشنا شوید. رله یک قطعه الکترونیکی کوچک است که اگر به آن یک جریان کوچک بدهیم می توانیم با آن یک جریان بزرگتر را قطع و وصل کنیم. رله ای که ما در مدار بالا استفاده کرده ایم یک رله پنج پایه مخابراتی کوچک مانند تصویر زیر است. اندازه این رله به اندازه یک بند انگشت است که حتماً در مدارهای الکترونیکی مثل آن را زیاد دیده‌اید. در کتاب آموزش برق ساختمان زیاد در مورد رله صحبت کرده ایم.

رله ۱۲ ولت دی سی

این رله ها پنج پایه دارند که اگر پشت یک رله را به سمت خود بگیرید، شماره پایه های آن مانند تصویر زیر است.

اگر حوصله لحیم کاری ندارید می توانید از رله هایی استفاده کنید که روی بردهای آماده نصب شده اند و پین های آن با ترمینال به سیم های برق وصل می شود. چیزی شبیه تصویر زیر:

در این رله ها کافیست خروجی منبع تغذیه ۱۲ ولت را به دو ترمینال سمت راست وصل کنید (که در تصویر بالا با علامت دی سی مثبت و دی سی منفی برچسب گذاری شده اند) و ، پایه های Com، NO، NC هم که روی ترمینال سمت راست برچسب گذاری شده اند. حتماً مطلب رله چیست را در سایت مطالعه کنید تا بیشتر با رله آشنا شوید.

بعد از بستن نقشه بالا، مدار شما آمادست، و می توانید به جای فن، هر وسیله دیگری را در این مدار قرار دهید. این مدار فتوسل معکوس به این صورت عمل می کند که در طول روز وقتی فتوسل غیر فعال است، منبع تغذیه ۱۲ ولت هم غیر فعال است. و هیچ برقی به بوبین های رله نمی رسد، در این صورت پایه COM رله با پایه NC رله در ارتباط است و فن همیشه روشن است.
و در طول شب که فتوسل فعال می شود، منبع تغذیه ۱۲ ولت هم فعال می شود و برق ۱۲ ولت را به بوبین های رله می فرستد. در این صورت رله فعال شده و پایه COM را به پایه NO وصل می کند، پس فاز ورودی به فن قطع شده و فن خاموش می شود.

چند نکته:

اینکه چرا ما از رله ۱۲ ولت استفاده کردیم، به این خاطر است که این رله قیمت پایینی دارد و در تمام مغازه های فروش قطعات الکترونیک یافت می شود. و اِلا رله هایی در بازار هستند که با برق ۲۲۰ ولت AC تحریک می شوند و شما مستقیم می توانید برق خروجی فتوسل را به آنها وصل کنید و منبع تغذیه ۱۲ ولت را حذف کنید. یا اینکه کلاً بجای رله از تیغه کمکی کنتاکتور استفاده کنید.

روش دوم برای ساخت فتوسلی که برعکس فتوسل های معمولی کار کند.

اگر داخل یک فتوسل معمولی را باز کنید خواهید دید که رله ای شبیه تصویر بالا، روی برد آن قرار دارد. اگر با الکترونیک آشنایی جزئی داشته باشید می توانید پایه NC این رله را پیدا کنید. این پایه روی برد به پایه COM وصل شده است، کافیست با یک تیغ تیز، روی برد را خراش داده و این پایه را از پایه COM جدا کنید. آنگاه به پایه NC یک سیم لحیم کنید. این سیم خروجی در واقع کار همان فتوسل معکوس را انجام می دهد. یعنی در طول روز این سیم برقدار شده و در طول شب برق آن قطع میشود.