روش صحیح سیمکشی تلفن و استفاده از ترمینال کروز

در این مقاله از سایت آموزش برق می‌خواهیم در مورد نحوه سربندی و اتصال خطوط مخابرات به خطوط تلفن در داخل باکس مخابراتی یا اتاق مخابرات هر مجتمع صحبت کنیم تا از این به بعد سیمکشی تلفن را بصورت صحیح انجام دهید، و اشتباهی که اکثر برقکارها در مجتمع ها هنگام سربندی خطوط مخابراتی انجام می دهند را تکرار نکنید. قبلاً در مقاله ” رایزر چیست؟ ” گفته بودیم که خطوط تلفن تمام واحد‌ها به داخل رایزر می رود و از آنجا به باکس مخابراتی که معمولاً در کنار تابلو عمومی برای سربندی خطوط مخابراتی است می رود. یا در برج ها و مجتمع های خیلی بزرگ، اتاق یا فضایی اختصاصی برای سربندی خطوط مخابراتی در نظر گرفته می شود که به آن اتاق مخابرات می گویند. حال با توجه به وسعت مجتمع دو روش برای ارتباط خطوط مخابراتی به بیرون از مجتمع وجود دارد.

پیش از شروع این مقاله، پیشنهاد می کنیم که مقاله اصول سیم کشی خط تلفن را مطالعه کنید.

روش اول: در مجتمع های کوچک از اتاق مخابرات یا باکس مخابراتی تعبیه شده در داخل مجتمع به تعداد خطوط تلفن واحدها و اتاق سرایداری و در نظر گرفتن تعدادی خط رزرو، یک کابل مخابراتی تا پست مخابرات یا همان جعبه فلزی تعبیه شده دم درب ساختمان کشیده می شود و مخابرات موظف است که خطوط تلفن را از پست مخابراتی تا باکس مخابراتی نصب شده در داخل ساختمان انتقال دهد.

در صورتی که خطوط مخابراتی زیاد باشند مدیر پروژه یا صاحب ملک به تعداد مورد نیاز، خط تلفن از مخابرات منطقه درخواست می کند حالا بستگی به سیاست های مدیر مخابرات منطقه و تعداد پورت خالی منطقه مورد نظر دارد که از کجا و چطوری خطوط مخابرات مجتمع را تامین کند. ممکن است یک کابل مستقیم تا کافو یا خود مخابرات کشیده شود یا شاید برای خیلی ها پیش آمده باشد که از مخابرات منطقه درخواست سرویس ADSL کنند و با این پاسخ مواجه شوند که خط شما PCM است و نمیتوانیم در منطقه شما سرویس بدهیم، به خاطر اینکه مخابرات خط مسی کم آورده و یک دستگاه در کنار باکس مخابراتی شما نصب میکند و با استفاده از آن تا حداکثر ۱۲ خط تلفن را با یک زوج سیم انتقال می دهد ولی در این حالت نمی تواند اینترنت ADSL را با استفاده از یک زوج سیم به تمام ۱۲ تا مشترک ارائه بدهد و یه جوری شما را دست به سر میکنن.

روش دوم: با توجه به دردسرها و معایب زیادی که سیم مسی دارد مخابرات برای مناطق در حال توسعه از فیبر نوری استفاده میکند و در سطح شهر نیز شروع به راه اندازی خطوط فیبر نوری کرده است. در این روش شرکت مخابرات برای مجتمع های بزرگ یک کابل فیبر نوری تا مجتمع می کشد و دستگاه مخابراتی خودش را به نام اونو یا ONU در آنجا قرار می دهد که کابل فیبر نوری را به خطوط مسی تبدیل می کند و کابل های مسی خروجی از دستگاه توسط ترمینال های مخابراتی به خطوط تلفن واحدها سربندی می شود. در این حالت دیگر از سیم مسی با فاصله طولانی استفاده نمی شود و تنها از فاصله اتاق مخابرات تا داخل واحد هر مشترک، از سیم مسی استفاده می شود. یا در صورت درخواست مشترک تا داخل خود واحد هر مشترک هم فیبر نوری کشیده می شود که به FTTH یا “فیبر تا داخل خانه مشترک” معروف است. به همین خاطر همیشه داخل رایزرها باید فضای اضافه‌ای در نظر گرفته شود تا در صورت نیاز به کابل کشی برای هر واحد به دردسر نیفتیم.

بحث اصلی ما در این مقاله نحوه سربندی صحیح خطوط مخابرات به خطوط تلفن توسط ترمینال های مخابراتی ست.

انواع ترمینال های مخابراتی: در مراکز مخابراتی برای اتصال خطوط مخابراتی با توجه به نیاز و شرایط از ترمینال های مختلفی استفاده می شود مانند ترمینال های کروز، دلسا، PT و… که توسط شرکت های مختلف و در انواع مختلف تولید می شوند ولی در اینجا ما فقط دو نوع از ترمینالها که بیشترین کاربرد را دارند به شما معرفی می‌کنیم.

روش اول: استفاده از ترمینال پیچی در سیمکشی تلفن

ترمینال پیچی: این نوع ترمینال قدیمی ترین نوع ترمینال مخابراتی ست و تصویر آنرا در پایین جهت آشنایی شما نمایش می دهیم تا هنگام مراجعه به یک مجتمع برای رفع خرابی، آشنایی قبلی داشته باشید.

البته در تصویر بالا ما با ظاهر شلخته آن کاری نداریم، و صرفاً جهت نمایش ترمینال‌های پیچی این تصویر را آورده‌ایم. همانطور که می بینید آقای برقکار در نهایت شلختگی خطوط مخابراتی را که از طریق کابل مشکی از سمت راست وارد باکس شده، به یک طرف ترمینالها بسته و از سمت چپ هم کابل طوسی رنگ هر کدام از واحدها را به پیچ مقابل خطوط مخابرات بسته است.

روش دوم: استفاده از ترمینال کروز در سیمکشی تلفن

ترمینال کروز چیست؟ این نوع ترمینال نیز تا حدودی مانند ترمینال‌های قبلی است ولی از لحاظ نصب کمی متفاوت هستند. به نمای جلو و پشت یک ترمینال کروز نگاه کنید.

این ترمینال ها روی پایه‌های خاصی به نام “پایه ترمینال کروز” قرار میگیرند و بعد داخل جعبه تقسیم ها یا تابلوها نصب می شوند. حالا به باکس مخابراتی یک ساختمان ۱۰۰ واحدی که با استفاده از ترمینال کروز اجرا شده است نگاه کنید.

همانطور که مشاهده می کنید خطوط مخابراتی طبق رنگ بندی به بالای ترمینال ها وصل می شوند یا به اصطلاح قیچی می خورد و از پایین ترمینال های کروز با استفاده از سیم های دو رشته یا تک زوج که به سیم رانژه معروف است به خطوط تلفن داخل واحد‌ها متصل می شوند.

به ردیف اول ترمینال که ۱۰ زوج سیم وصل شده است یک شانه کروز می گویند.

سیم رانژه چیست؟ در تصویر بالا به آن رشته سیم های آبی و قرمز که بین ردیف های چپ و راست قرار گرفته است (و با فلش قرمز رنگ به آنها اشاره کرده ایم) و اتصال ترمینال های مخابرات با ترمینال های داخل واحدها را برقرار می کند، سیم رانژه گفته می شود.

قیچی کروز :

قرار گرفتن سیم ها داخل ترمینال های کروز توسط دستگاه خاصی بنام قیچی کروز انجام می شود. وظیفه قیچی کروز اتصال سیم های تلفن بر روی ترمینال های کروز و قیچی کردن سیم های اضافه از روی ترمینال می باشد. البته برای خارج کردن سیم ها از داخل ترمینال کروز هم می توان از همین قیچی کروز استفاده کرد.

خب سوال، اما چرا خطوط داخل واحدها با استفاده از سیم رانژه وصل شده است؟

اکثر برقکارها به جای استفاده از این سیم رانژه، کابلی که از داخل واحدها به باکس مخابراتی آمده است را مستقیم به پایین ترمینال و خط خودشان وصل می کنند. مثلاً خط تلفن با شماره XXXX که مربوط به واحد ۱۰ است بر روی شماره ۱۰ ترمینال از بالا بسته شده و آقای برقکار زوج سیم همان واحد را از روی کابل داخلی پیدا می کند و از پایین به پورت شماره ۱۰ ترمینال وصل می کند. درست است که با این روش بوق واحد ۱۰ وصل می شود ولی کابل تمامی واحدهای دیگر زیر شانه کروزها قرار گرفته اند و اگر بعد ها به هر دلیلی واحد ۱۰ بخواهد جابجا شود و به پورت شماره ۶ وصل شود آن موقع خطوط کل واحد ها بهم می خورد و باعث ایجاد قطعی و خرابی تلفن واحدهای دیگر می شود. دلیل دیگر برای اینکه کابل واحدها مستقیم به خطوط تلفن وصل نشود امکان ارائه سرویس توسط شرکت های اینترنتی است. بعضی شرکت های ارائه دهنده اینترنت ADSL دستگاه مرکزی خودشان را در داخل مجتمع و کنار باکس مخابراتی قرار می دهند تا بتوانند از این طریق اینترنت پر سرعت را در اختیار کاربران قرار دهند در این صورت امکان ارائه سرویس وجود ندارد و مجتمع باید کل ترمینال مخابراتی خودش را اصلاح کند که برای مجتمع هزینه بر خواهد بود. پس در صورت استفاده نکردن از سیم رانژه نتیجه کار به این صورت در می آید.

راه حل این مشکل، بستن ترمینال ها و سربندی کابل ها به صورت MDF ای خواهد بود در این روش دو دسته ترمینال را کنار هم در نظر می گیریم. یکی جهت اتصال خط های ورودی که خطوط مخابرات به ترتیب رنگ بندی مخابراتی از بالا بر روی تک تک شانه کروزها و پورت های آن قیچی می شوند و خطوط تلفن داخلی مجتمع بر روی ترمینال های کناری به ترتیب روی هر شانه و پورت های آن از بالا  قیچی می خورد و در نهایت ارتباط بین خطوط ورودی مخابرات و خطوط داخلی مجتمع با استفاده از سیم رانژه و از قسمت پایین هر دو دسته ترمینال برقرار می شود در این روش در صورت جابجایی هر خط، تنها سیم رانژه مربوط به همان واحد جابجا می شود. و نیازی به جابجایی سیم اصلی نیست.