فتوسل های مورد استفاده در برق ساختمان تجهیزاتی هستند که وظیفه دارند تا با توجه به طلوع و غروب خورشید، یا در بعضی مدل ها به وسیله یک برنامه کامپیوتری، یک لامپ یا هر وسیله برقی را بصورت اتوماتیک خاموش و روشن کنند.
فتوسل های متداول و مورد استفاده در برقکشی ساختمان دارای دو نوع کلی هستند.
فتوسل نوری
از این دستگاه که بعضی ها آن را رله روشنایی یا رله فتوسل صدا میزنند برای خاموش و روشن کردن اتوماتیک لامپ ها در طلوع و غروب خورشید استفاده می شود. در واقع آنها با شدت نوری که از محیط دریافت می کنند می توانند تشخیص دهند که در حال حاضر روز است یا شب، و با توجه به آن جریان برق را قطع یا وصل میکنند.
از این خاصیت می توان استفاده های فراوانی کرد. فرضاً شما یک فروشگاه لوازم برقی دارید و در بالای سردر فروشگاه یک تابلوی تبلیغاتی دارید، و معمولاً فراموش می کنید که موقع غروب آفتاب چراغ های این تابلوی تبلیغاتی را روشن کنید و صبح ها آن را خاموش کنید. یا دوست دارید زمان هایی که فروشگاه بسته است و شما در سفر هستید، بصورت اتوماتیک تابلوی تبلیغاتی شما روشن شود و در طول روز هم بصورت اتوماتیک خاموش شود. در این صورت استفاده از یک فتوسل نوری بهترین گزینه است.
یا اینکه یک سالن پرورش قارچ دارید و می خواهید بصورت اتوماتیک در طول روز که هوا گرم است یک کولر آبی روشن شود و در شب ها که هوا خنک تر است، کولر خاموش شود، در اینصورت یک فتوسل معکوس مثل یک نگهبان همیشه بیدار، همیشه گوش به زنگ است تا این کار را برایتان انجام دهد.
یا فرضاً از روشن و خاموش کردن چراغ های نمای ساختمان بصورت دستی خسته شدهاید و می خواهید کسی هر روز صبح چراغ های نمای ساختمان را خاموش کند تا طول عمر چراغ های نما بیشتر شود.
متن آموزش زیر را بصورت فیلم آموزشی هم آماده کردهایم تا شما دوست عزیزی که حوصله مطالعه ندارید، این فیلم را تماشا کنید. البته چون فیلم ها در یوتیوب آپلود شده اند، و یوتیوب دسترسی کاربران ایرانی را محدود کرده است، نیاز است که با IP غیر ایرانی به اینترنت متصل شوید. در ضمن خوشحال می شویم عضو کانال یوتیوب ما شوید، ما هر هفته فیلم های جدیدی در کانال منتشر میکنیم. لینک ورود به کانال یوتیوب سایت آموزش برق
روش سیمکشی فتوسل ۳ سیم
اصلاً علاقه ای ندارم بین فتوسل های ۳ سیم و ۴ سیم تفاوتی قائل شوم، زیرا هر دوی اینها یکی هستند و تنها تفاوتشان در یک سیم نول اضافی است، ولی از آنجایی که نتایج جستجو در گوگل بین فتوسل ۳ سیم و ۴ سیم تفاوت قائل شده است، من هم مجبورم اینها را در دو شکل جدا به شما نشان دهم. اول به سراغ فتوسل ۳ سیم میرویم. از این نوع فتوسل ها ۳ رشته سیم به رنگ های قرمز، مشکی (یا قهوهای) و سفید (یا آبی) خارج شده است که نقشه سیمکشی آن را در پایین برایتان ترسیم کردهام.
نقشه سیم کشی فتوسل ۳ سیم
همانطور که در این شکل پیداست، سیم مشکی رنگ به فاز ورودی و سیم آبی رنگ (در بعضی مدل ها سفید) به نول ورودی متصل شده است. آنگاه از سیم قرمز رنگ هم به لامپ یا مصرف کننده وصل شده است.
پس مدار بالا به اینصورت عمل می کند که در شب به صورت اتوماتیک لامپ روشن و در طول روز، لامپ را به صورت اتوماتیک خاموش می کند.
معمولاً زمانی که شما یک فتوسل را نصب میکنید، در طول روز اقدام به این کار میکنید، پس نیاز است که بتوانید در طول روز هم این دستگاه را تست کنید تا از صحت نصب و سیمکشی خود اطمینان پیدا کنید. بنابراین کافیست بعد از اتمام نصب، پلاستیک سیاه رنگی را که داخل جعبه فتوسل قرار دارد، روی کلاهک فتوسل قرار دهید تا حالت شب را برای دستگاه شبیه سازی کنید، در اینصورت اگر سیمکشی را به درستی انجام داده باشید، بعد از ۱۰ تا ۱۵ ثانیه دستگاه فعال خواهد شد و چراغ ها روشن می شوند.
روش سیم کشی فتوسل ۴ سیم
برای فتوسل های ۴ سیم این نقشه کمی متفاوت است. به شکل زیر نگاه کنید.
دیاگرام سیم کشی فتوسل ۴ سیم
همانطور که طبق این نقشه پیداست، سیم مشکی (در بعضی مدل ها قهوهای) به فاز ورودی و سیم آبی (در بعضی مدلها سفید) به نول ورودی متصل شده است. آنگاه از سیم قرمز و آبی رنگ دیگر به لامپ وصل شده است. در واقع این دو رشته سیم آبی رنگ در داخل فتوسل به همدیگر متصل هستند، منتها شرکت های سازنده برای راحتی در نصب و سربندی و عدم انشعاب گیری از سیم نول، تصمیم گرفته اند ۲ رشته سیم مجزا برای نول قرار دهند. پس اگر شما جای ۲ رشته سیم های نول را جابجا وصل کنید باز هم مشکلی در عملکرد مدار ندارد، زیرا همانطور که گفتیم این دو رشته به همدیگر متصل هستند.
قیمت این مدل در نوع ۶ آمپر، حدوداً ۱۲۰ هزار تومان است، ولی بسته به آمپر خروجی آن، قیمت دستگاه هم بالاتر می رود. این فتوسل ها در ۴ مدل ۶ ، ۱۰ ، ۱۶ و ۲۵ آمپر در بازار موجودند. که هر چه تعداد چراغ های متصل به فتوسل بیشتر باشد، بایستی دستگاه فتوسل آمپر بالاتری داشته باشد.
توجه: این دستگاه معمولاً در شدت روشنایی مشخصی در حد ۱۵ لوکس فرمان وصل می دهد و در یک شدت روشنایی بالاتر (بین ۱۵ تا ۳۰ لوکس) فرمان قطع خواهد داد. پس در نصب این دستگاه دقت کنید که آنها را در جایی دور از نور چراغ ها نصب کنید. زیرا مقدار کمی نور هم می تواند روی آنها تاثیر بگذارد و در عملکرد آنها اختلال ایجاد کند. پس محل نصب این دستگاه باید طوری انتخاب شود که در محیط سر باز باشد و تنها نور خورشید بر آن بتابد و نور سایر چراغ ها و روشنایی های مصنوعی نباید به دستگاه برسد. در غیر اینصورت فتوسل به صورت مداوم هر ۱۰ تا ۱۵ ثانیه خاموش و روشن خواهد شد.
نکته: تنظیم فتوسل نوری کار ساده ای است. اگر کلاهک روی دستگاه را بچرخانید،این کلاهک از فتوسل جدا می شود و مشاهده می کنید که یک پتانسیومتر کوچک در داخل آن قرار گرفته است. با استفاده از این پتانسیومتر می توانید تنظیم کنید که چراغ ها وقتی که هوا کاملاً تاریک شد روشن شوند یا اینکه به محض غروب آفتاب چراغ ها را روشن کند. پس اگر با یک پیچ گوشتی ۴ سوی کوچک پتانسیومتر را بصورت پادساعتگرد -خلاف عقربه های ساعت- بچرخانید، باید محیط خیلی تاریک شود تا فتوسل عمل کند. و اگر بصورت ساعتگرد بچرخانید به محض غروب آفتاب یا در روزهایی که هوا ابری است، سنسور عمل می کند و چراغ ها روشن می شوند.
بهتر است زمانی که یک فتوسل نو می خرید، پتایسیومتر را دستکاری نکنید. زیرا قبلاً کارخانه سازنده، تنظیمات مناسب را انجام داده است.
توجه: همانطور که گفتیم فتوسل نوری به این صورت عمل می کند که در طول روز چراغ ها را خاموش و در شب روشن می کنند. ولی اگر شما برعکس این را میخواهید یعنی اینکه چراغ ها در شب خاموش و در طول روز روشن شوند، مطالعه آموزش فتوسل معکوس می تواند به شما کمک کند.
بهترین شرکت های که در ایران اقدام به تولید این دستگاه می کنند، شرکت شیوا امواج و شرکت میکرو الکترونیک است، که هر دو از کیفیت خوبی برخوردار هستند.
فتوسل نجومی
اسم های دیگر این دستگاه ساعت نجومی یا سیستم رله روشنایی است ولی گاهاً به آن فتوسل نجومی هم می گویند. این دستگاهها نیاز به دریافت نور ندارد. و با یک برنامه کامپیوتری طلوع و غروب خورشید را به صورت دقیق تشخیص داده و لامپ ها را خاموش و روشن می کند. در بعضی از مدل ها حتی می توانید کوتاه و بلند شدن روزها در زمستان و تابستان را هم تنظیم کنید تا در مصرف برق صرفه جویی شود. پس این فتوسل برای نصب در تابلو برق مناسب است، زیرا نیازی به دریافت نور خورشید ندارد.
قیمت این مدل در بازار امروز یعنی سال ۱۴۰۰ حدوداً ۴۰۰ هزار تومان است و ۵ تا ۲۰ آمپر توان خروجی دارد.
در پایین نقشه سیمکشی این دستگاه را برایتان ترسیم کردهام.
نقشه فتوسل نجومی
نحوه تنظیم این دستگاه در کاتالوگ این محصول آمده است. به این صورت که ابتدا ساعت داخلی دستگاه را تنظیم کرده و سپس بر اساس منطقه جغرافیایی هر مرکز استان، باید یک کد مشخص را وارد دستگاه کنید. آنگاه زمان خاموش و روشن شدن دستگاه را تنظیم می کنید.
و در پایان این مقاله یک نمونه کاتالوگ و راهنمایی تنظیم ساعت نجومی را در پایین برای شما قرار می دهم.
روش تنظیم ساعت نجومی شیوا امواج
سلام. به نظره شما تو برج نوری از فتوسل استفاده شه بهتره یا ساعته نجومی.برج دارای ۴ تا پروژکتوره ۴۰۰ و ۲تا ۲۵۰ میباشد.
۲
سلام. هزینه ساعت نجومی بیشتره و چون برای نما شما نیاز به دقت آنچنانی ندارید، پیشنهاد می کنیم که از فتوسل نوری معمولی استفاده کنید.
۲
سلام خسته نباشید
من چهار لامپ کم مصرف ۵۰ وات را با ساعت نجومی ۶آمپر بسته ام ولی وقتی ساعت فرمان را تنظیم میکنم لامپ ها همیشه روشن است آیا احتمال دارد ساعت فرمان یه سره شده باشد
۵
سلام دوست عزیز. به احتمال زیاد ساعت نجومی درست تنظیم نشده. به دفترچه راهنمای محصول مراجعه کنید. اگر باز هم مشکل حل نشد، می تونید از گارانتی محصول استفاده کنید و ساعت فرمان رو تعویض کنید.
۵
سلام.خسته نباشید.من میخوام یه
پروژکتور ۱۰۰وات با فوتسل نصب کنم نیاز به کنتاکتور داره.?از نوع led
۴
سلام. خیر نیازی نیست.
۲
باسلام و خسته نباشید
آیا میتونم ۳ تا لامپ۵۰ وات بخار سدیم استوانه ای رو با ساعت نجومی شیوا۶ آمپر روشن کنم؟یا اینکه حتمن باید کنتاکتور استفاده کنم؟
۵
سلام.مرسی.
بله شما می تونید بدون استفاده از کنتاکتور، هر سه لامپ رو به ساعت نجومی وصل کنید.
۲
سلام استاد.
من برای یه مرغداری که حدود تقریبی فعلی از لامپهای ۱۰۰ وات رشته ای به تعداد ۱۲ عدد استفاده کردم و برای کنترل روشنایی از ساعت نجومی ۲۰ امپر مدل شیوا باک. گرفتم با اینکه تمام تنظیمات رو انجام دادم که ساعت ۵ صبح روشن و ۲۲ شب خاموش بشه مدار طبق ساعت خاموش میشه ولی برای روشن شدن عمل نکرد’و دوباره تنظیمش کردم مدار روشن شد بعد از چند ساعت روشن شدن فیوز میپرد و این امر چند بار تکرار شد فیوز میپرید البته از فیوز ۳۲ مینیاتوری استفاده کردم ولی باز فیوز میپرد ‘همه سیمکارت چک کردم اتصالی هم نداشتن’ اگر امکان داره بنده رو راهنمایی کنید’ابا نیازی هست از کنتراکتور استفاده کنم یا اینکه علت چیز دیگریست’
۳
سلام سعید جان. خیر برای ۱۲ عدد لامپ رشته ای نیازی به کنتاکتور نیست.
شما این مورد رو تست کن. ساعت نجومی رو کلاً از مدار حذف کن و مستقیم لامپ ها رو به فیوز وصل کن. ببین آیا باز هم فیوز میپره یا نه؟ اگه این اتفاق بیفته یا فیوز خرابه یا در بعضی مواقع که سیم ها و کابل های برق نیم سوز میشن، بعد از چند ساعت کار این مشکل پیش میاد.
و اینکه می فرمایید صبح ساعت ۵ درست عمل نکرده به خاطر تنظیمات اشتباه دستگاه بوده. دفترچه راهنماشو کامل بخون و اگه نشد با پشتیبانی شرکتش تماس بگیر.
۵
سلامت خدمت شما جناب مهندس
با تشکر از سایت مفیدتون
میشه لطفادرباره نحوه تنظیم ساعت فرمان آنالوگ که همراه با کنتاکتور نصب شده توضیح بدید؟
با تشکر
۲
سلام دوست عزیز. ما فقط در زمینه برق ساختمان و سیستم های حفاظتی فعالیت می کنیم.
۲
سلام
لطفا روش سربندی و نصب سیستم UPS رو در سایت قرار دهید مچکرم
۲
سلام. انشاا… در روز های آتی
۵
سلام اگه امکان داره طریقه نصب تایمر راه پله ومحافظ ساختمان رو اموزش بدین ممنون
۶
سلام. لینک آموزش های درخواستی تقدیم شما:
تایمر راه پله
فیوز محافظ جان
۴
سلام من یک مهتابی جدید بافتوسل نصب کردم ده ثانیه روشن میماند ده ثانیه خاموش میشود وهمین طورتکرارمی گرددلطفابفرمایید ایرادکارکجاست؟
۳
فرزین عزیز سلام.شما فتوسل رو جای خوبی نصب نکردید. فتوسل باید جایی ، دور از نور مهتابی نصب بشه. چون وقتی مهتابی روشن میشه. فتوسل فکر میکنه صبح شده و فرمان قطع میده و وقتی فرمان قطع داد، دوباره همه جا تاریک میشه و فکر میکنه شب شده و دوباره فرمان وصل میده.
۹
سلام .قبل از همه چی ممنونم.فوتوسل هایی که چهار تا سیم دارن جریانشون چیه.برا ساختمون من خراب شده میخام عوض کنم قبلی سه تا سیم داره.ممنون
۳
سلام دوست عزیز. فتوسل های چهار سیم دقیقا شبیه فتوسل های سه سیم هستند. با این تفاوت که دو تا سیم نول دارند. کافیه اون دو تا سیم نول ( که معمولاً هر دوشون مشکی یا آبی هستند) رو به هم بتابونی تا تبدیل به یک سیم بشن. حالا می تونی اون رو با قبلی جایگزین کنی.
۸
*** وقتی روکش سفید فتوسل رو که به صورت مخروطی و سفید هست با پیچاندن آن باز میکنیم، یک پیچ رو ی مدار وجود دار ه که بوسلیه فازمتر میتونیم زمان روشن و خاموش شدن فتوسل رو تنظیم کنیم.
۲
سلام خسته نباشید طبق نقشه فتوسل رو نصب کرده ام ولی نمی دونم چطوری تنظیمش کنم ساعت ۲۰ روشن میشه میخوام دیرتر روشن بشه لطفا نحوه تنظیم رو بگوئید
۴
سلام. اگه فتوسل معمولی نصب کرده باشین نمی تونین تنظیم خاصی روی زمان خاموش و روشن شدن انجام بدین.(البته یک پتانسیومتر برای این منظور داخل فتوسل ها هست که پیشنهاد می کنیم اون رو دستکاری نکنید). فقط می تونید فتوسل رو تویه روشن ترین جای ممکن نصب کنید که تا آخرین لحظه ای که خورشید هست، فعال نشه. ولی می تونید از فتوسل های نجومی استفاده کنید. که طرز کار اونها در مطلب بالا گفته شده.
۳
ممنون مدیر محترم از وقتی که برای پاسخ گذاشتید .سپاس از اطلاعاتتون
۲
با عرض سلام.ببخشید میخواستم بدونم ساعت نجومی مثل فیوز خار داره که داخل جعبه فیوز نصب بشه و ساعات کارش داخلش برنامه ریزی شده یا باید مثل plc براش برنامه نوشت و اینکه این مدار نسبت به مکان های مختلف خودش اتومات میکنه چون زمان روشنایی هوا در جاهای مختلف متفاوت هستش ممنونم
۳
سلام. بله خیلی از ساعت های نجومی که تویه بازاره ، به قول شما خار داره و روی ریل های جعبه فیوز سوار میشه. این دستگاه ها نیاز به برنامه ریزی خاصی نداره و با توضیحاتی که تویه دفترچه راهنما و سه تا دکمه ای که روی دستگاه هست به راحتی می تونید خودتون اون رو برنامه ریزی کنید. مثلاً با توجه به طلوع و غروب خورشید در شهری که دستگاه رو نصب کردید، زمان روشن و خاموش شدن چراغ ها رو تنظیم کنید.
۱۰
سلام ميخوام لامپ خياري وصل كنم احتياج داره ترانس هم با فتوسل معمولي نصب كنم يا خير
۸۲
وحید جان سلام. بله حتما نیاز هست که شما ترانس رو طبق نقشه اون لامپ به مدار وصل کنید و سپس برای کنترل روشنایی در روز و شب از فتوسل استفاده کنید.
۸
ممنون مدیر
کارت درسته
همینو میخواستم بدونم
۴
متشکر از توضیحاتتون
۳
سلام ایا سر راه یا قبل از فتوسل میشه که کلید تبدیل یا صلیبی کار کرد
۱۲
جاسم جان سلام.میشه ولی
اگه این کار رو بکنید، فقط می تونید با اون کلیدها در طول شب،چراغ ها رو خاموش کنید، ولی روی روشن شدن چراغ ها کاری نمی تونید بکنید و فتوسل هستش که باید فرمان روشن شدن بده.
۱۳
دستتون درد نکنه.یاشاسین
۷